Data aktualizacji: 22 listopada, 2023
Chitozan znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym i medycynie. Jego właściwości są wykorzystywane zarówno w leczeniu ran i hamowaniu krwotoków, jak i w suplementach diety mających wspomagać odchudzanie. Czym jest i co wyróżnia chitozan na tle innych związków?
Chitozan – co to jest?
Chitozan jest łańcuchowym poliaminosacharydem powstającym w wyniku częściowej deacetylacji chityny. Zbudowany jest z części deacetylowanej (β-(1,4)-d-glukozamina) i części acetylowanej (N-acetylo-d-glukozamina). Chitozan jest otrzymywany z twardego zewnętrznego szkieletu skorupiaków, takich jak kraby, homary i krewetki.
Chitozan
Chitozan to pochodna chityny. Ma liczne zastosowania w medycynie, bo świetnie sprawdza się przy hamowaniu krwotoków oraz opatrywaniu ran.
Chitozan jest też znanym suplementem diety, który pomaga przy pozbyciu się zbędnych kilogramów. Jest to związek organiczny, który należy do grupy polisacharydów. Jest nietrawiony przez ludzki układ pokarmowy.
Co istotne, jest to produkt nie tylko naturalny, ale także biokompatybilny, biodegradowalny i nietoksyczny, a jednocześnie stosunkowo łatwo poddający się obróbce z możliwością tworzenia różnych form modyfikowalnych chemicznie i enzymatycznie. Może dzięki temu być stosowany w medycynie jako biomateriał – w postaci szwów, sztucznych skór i opatrunków stosowanych w leczeniu ran. Dodatkowo, ze względu na zdolność do wiązania się z cholesterolem, tłuszczami, białkami i jonami metali znajduje także zastosowanie w podaniu doustnym.
Chitozan roślinny
Chitozan roślinny pozyskiwany jest z chityny będącej elementem strukturalnym ścian komórkowych grzybów (grzyby, aspergillus niger). Jest surowcem nietoksycznym, wykazującym nieską alergenność oraz charakteryzuje się biodegradowalnością.
Chitozan roślinny może być stosowany przez wegan i wegetarian oraz osoby uczulone na skorupiaki.
Chitozan – zastosowanie w medycynie
Ze względu na biokompatybilność, biodegradowalność i nietoksyczny charakter chitozanu, który wykazuje także właściwości przeciwkrwotoczne, przeciwdrobnoustrojowe i wspomagające leczenie ran jest on wykorzystywany w opatrunkach przeznaczonych do:
- hamowania krwawień,
- leczenia ran urazowych,
- leczenia odleżyn i przewlekłych owrzodzeń.
Produkty z chitozanu mogą występować w formie proszku, włókniny, gąbki lub żelu i być wykorzystywane zarówno jako opatrunki, jak i sztuczne skóry. Swoje zastosowanie w lecznictwie chitozan zawdzięcza przede wszystkim kationowemu charakterowi związku oraz swojej hydrofilowości. Wykazuje on zdolność do pobudzania makrofagów i neutrofili zwalczających patogeny w naszym organizmie, a dodatkowo pobudza aktywność komórek (m.in. fibroblastów odpowiedzialnych za produkcję kolagenu i elastyny), produkcję cytokin, jak i sprzyja procesom angiogenezy. Sprawia to, że chitozan wspomaga proces gojenia ran, pobudza tworzenie tkanki ziarninowej i ogranicza tworzenie blizn.
Chitozan na odchudzanie
Chitozan to jednak nie tylko opatrunki, ale także składnik produktów przyjmowanych doustnie. Ze względu na wykazywane w przewodzie pokarmowym właściwości absorpcyjne, ogranicza wchłanianie tłuszczów przyjmowanych z pokarmem. Podejrzewa się, że w oparciu o ten mechanizm działania chitozan może przyczyniać się do poprawy BMI, profilu lipidowego i stanu układu krążenia. Badania na zwierzętach wskazują ponadto na możliwe działanie przeciwcukrzycowe – u badanych szczurów obserwowano zmniejszenie poziomu glukozy we krwi, a także działanie zmniejszające insulinooporność tkanek. Suplementy diety z chitozanem znajdują więc zastosowanie zarówno jako środki wspomagające odchudzanie, jak i przyjmowane w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, nadciśnienie i cukrzyca.
Literatura:
- https://materialyinzynierskie.pl/chitozan/
- Mazurek P, Kuliński S, Gosk J. Możliwości wykorzystania chityny i chitozanu w leczeniu ran. Polim. Med. 2013, 43(4), 297–302.
- Jonczyk P, Kandefer B, Potempa M i wsp. Chitosan a gospodarka węglowodanowo-lipidowa. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2016, 7(1), 31-34.
- Cheung RCF, Ng TB, Wong JH, Chan WY. Chitosan: An Update on Potential Biomedical and Pharmaceutical Applications. Mar. Drugs 2015, 13(8), 5156-5186.